راهبرد بقا و ضرورت‌های تحرک دیپلماتیک
ایران در شرایط خاص امنیتی و راهبردی قرار دارد. فشارهای سیاسی، دیپلماسی فریب، محدودیت‌های اقتصادی و جنگ را می‌توان در زمره تهدیدات اصلی بازیگران نظام سلطه علیه جمهوری اسلامی در ۵ ماه گذشته دانست. در چنین شرایطی ضرورت‌های کنش راهبردی ایران ایجاب می‌کند که از تحرک دیپلماتیک، سازوکارهای تولید قدرت و بهینه‌سازی منابع حمایت راهبردی و کنشگری مؤثر برای تحقق اهداف امنیت ملی بهره‌مند شود.
ایران آنلاین: در ماه‌های گذشته محدودیت‌های تاکتیکی اسرائیل، ایالات متحده و کشورهای اروپایی علیه ایران به گونه تدریجی افزایش یافته است. ابتکار عمل چین و روسیه برای عبور از تهدیدات و کاهش محدودیت‌های امنیتی ایران تأثیر قابل‌توجهی بر کاهش ضریب تهدیدات نداشته است. سفر رئیس‌جمهوری اسلامی ایران به نیویورک برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل را می‌توان فرصت تاریخی مناسبی برای عبور از تهدیدات، اعتمادسازی و بهینه‌سازی معادله قدرت در شرایط گسترش تهدیدات امنیتی، ژئوپولیتیکی و راهبردی دانست. عبور از تهدیدات نیازمند نقشه راه امنیتی، راهبردی و دیپلماتیک است.
در چنین شرایطی ایران می‌بایست ضرورت‌های راهبرد بقا را در فضای کنش دیپلماتیک و در عالی‌ترین سطح حضور مقامات بلندپایه کشورها را در دستور کار قرار دهد. ضرورت‌های کاربرد سیاست قدرت نیازمند درک دقیق از شرایط راهبردی کشور است. به همین دلیل است که جمهوری اسلامی در چنین فضایی نیازمند بهره‌گیری از سازوکارهای متنوعی برای کاهش تهدیدات خواهد بود. اولین گام برای تحقق اهداف راهبردی کشور را می‌توان طراحی و تنظیم «نقشه جامع امنیتی و دیپلماتیک» دانست.
در چنین شرایط و فضایی ایران می‌بایست نسبت به اهداف و برنامه‌های ایالات متحده و کشورهای اروپایی در ارتباط با ایران وقوف داشته باشند. هرگونه درک نادرست از سیاست آمریکا و کشورهای اروپایی، بار دیگر زمینه ظهور شکل جدیدی از غافلگیری را به وجود می‌آورد. غافلگیری دیپلماتیک و امنیتی، نتایج پرمخاطره راهبردی خواهد داشت. تکرار چنین وضعیتی، به گونه اجتناب‌ناپذیر چالش‌های پرمخاطره را برای ایران به وجود می‌آورد.
ضرورت‌های تحقق راهبرد بقا در فضای دیپلماسی چندجانبه ایران در نیویورک، نیازمند شرایطی است که امکان کنش تعاملی را به وجود می‌آورد. ضرورت‌های راهبرد بقا معطوف به تولید قدرت، ارتقای قابلیت‌های مقاومت و حداکثرسازی نشانه‌های تحرک، قدرت و انعطاف است. تحقق این امر نیازمند سازوکارهایی است که منجر به کنش مسالمت‌آمیز از طریق انعطاف‌پذیری تاکتیکی است.
مذاکره با رهبران سیاسی کشورهای اروپایی به گونه اجتناب‌ناپذیر ضریب امنیت ملی ایران را ارتقا می‌دهد. ضرورت‌های راهبرد بقا ایجاب می‌کند که موضوع مذاکره معطوف به کنش تعاملی با هدف حداکثرسازی منافع متقابل و اعتمادسازی در مسیر صلح، امنیت و همکاری باشد. نقش‌یابی انگلیس به عنوان بازیگر میانجی را می‌توان بخشی از سازوکارهای سیاست قدرت برای تعادل، موازنه و بقا دانست. سفر هیأت دیپلماتیک ایران به نیویورک را می‌توان بخشی از ضرورت‌های کنش راهبردی جمهوری اسلامی برای حداکثرسازی فضای ارتباطی در جهت تنش‌زدایی و نیل به اهداف مشترک دانست. سازمان ملل به عنوان مرکزی برای تعامل و کنش ارتباطی در جهت حل بحران و عبور از فضای تهدیدات محسوب می‌شود. هیأت دیپلماتیک ایران صرفاً از طریق نقشه راه چندبعدی قادر خواهد بود تا سازوکارهای کنش ارتباطی مناسب و موازنه‌بخش را در فضای اطمینان‌بخش سیاسی و تعادل راهبردی در محیط منطقه‌ای فراهم سازد.
*استاد دانشگاه تهران
انتهای پیام/